ازآنجایی‌که امروزه ویدیوهای آموزشی و تدریس آنلاین بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته‌اند و تعداد آن‌ها بیشتر شده است، حتماً شما هم تا به حال حداقل یک دوره آنلاین گذرانده‌اید. در این صورت می‌دانید که این نوع آموزش، مزایا و معایب خاص خودش را دارد. با این حال می‌توان این‌طور گفت که یک دوره آموزشی آنلاین باکیفیت، مزایای بیشتری نسبت به دورههای حضوری دارد. اگر با این جمله موافق نیستید یا تمایل دارید درباره مزایا و معایب آموزش حضوری و آنلاین بیشتر بدانید، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
مزایای آموزش آنلاین
آموزش آنلاین از تکنولوژی‌ها و روش‌های جدید استفاده می‌کند تا به دانش‌آموزان، دانشجویان و سایر افراد کمک کند تا با روشی متفاوت دروس مختلف را یاد بگیرند. این شکل جدید آموزش در سال‌های اخیر به دلیل مزایای زیادی که دارد، به سرعت جایگزین شکل سنتی آموزش، یعنی آموزش حضوری شده است.
اگر به ویدیوهای آپلود شده در سایت آپارات نگاهی بیندازید، مشاهده خواهید کرد که در سال‌های اخیر تعداد این نوع تولید محتوای ویدئویی بیشتر از قبل شده است که دلیل آن هم افزایش طرفداران این نوع آموزش است. پاندمی کرونا و لزوم حفظ فاصله اجتماعی باعث رشد بیش از پیش ویدئوهای آموزشی شد و بسیاری از معلمان و اساتید ویدئوهای آموزش دروس مختلف را از طریق پلتفرم آپارات با شاگردان خود به اشتراک گذاشتند.
در ادامه هرکدام از مزایای آموزش آنلاین را نام برده و توضیح می‌دهیم.
منعطف بودن
یکی از مزایای آموزش مجازی برای دانشجویان و سایر افراد، منعطف بودن این نوع یادگیری است. در حقیقت با آموزش مجازی، کسانی که به صورت تمام‌وقت کار می‌کنند یا به نقاط مختلف سفر می‌کنند، می‌توانند همچنان به یادگیری ادامه دهند و از هر نقطه‌ای و در هر مکانی، در کلاس‌های مجازی شرکت کنند. حال اگر این نوع یادگیری توسط فیلم‌های آموزشی انجام شود، این افراد می‌توانند در هر زمانی که می‌خواهند، ویدیوهای آموزشی را تماشا کرده و برنامه منعطف‌تری داشته باشند.
با توجه به افزایش رونق آموزش مجازی، اگر شما هم تخصص و دانش خاصی دارید که تمایل دارید آن را با دیگران به اشتراک بگذارید، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزشی بسازید و آن را در سایت آپارات، پربازدیدترین سایت ایران، آپلود کنید.
اگر نمی‌دانید که دقیقاً فیلم های آموزشی چیست؟ و با مزایای ویدیوی آموزشی آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله قواعد ساخت ویدیوی آموزشی را مطالعه کنید.
یادگیری آسان‌تر
یکی از ویژگی های فیلم آموزشی این است که از قبل ضبط شده است و مشاهده آن برای دانش‌آموزان راحت‌تر است. همچنین اغلب کلاس‌های مجازی قابلیت ضبط شدن دارند و افراد می‌توانند بعد از تمام شدن کلاس، آن جلسه را چند بار دیگر نگاه کنند. این کار به دانش‌آموزان فرصت می‌دهد تا اگر نکته‌ای را سر کلاس درس متوجه نشده‌اند یا چیزی را از قلم انداخته‌اند، دوباره به عقب برگردند و آن را به خوبی یاد بگیرند. با این کار، یادگیری آسان‌تر و با بازدهی بالاتری اتفاق می‌افتد.
کمک به ارتقاء شغلی
ازآنجایی‌که یادگیری آنلاین برای کسانی که شاغل هستند، گزینه بسیار خوبی است، این امکان را برای کارمندان و افراد فعال در بازار کار فراهم می‌کند تا با استفاده از آموزش آنلاین و مجازی روی تقویت مهارت‌ها و ارتقای شغلی خود کار کنند. در یکی از نظرسنجی‌هایی که در سایت Emeritus انجام شده است، بیش از 2 هزار شرکت‌کننده، هدف خود را از شرکت در کلاس‌های مجازی بیان کرده‌اند:
- 10 درصد از شرکت‌کنندگان مدتی از بازار کار دور بوده و با تقویت مهارت‌هایشان قصد ورود دوباره به بازار کار را داشتند؛
- 23 درصد شرکت‌کنندگان به دنبال تقویت مهارت‌های فعلی خود بودند؛
- 21 درصد از آن‌ها دنبال تغییر مسیر شغلی یا راه‌هایی برای افزایش فرصت‌هایشان بودند؛
- 31 درصد از آن‌ها به دنبال پیشرفت در شغل فعلی خود بودند؛
- 13 درصد شرکت‌کنندگان به دنبال ورود به یک مسیر شغلی جدید بودند.
تنوع فیلم‌ها و دورههای آموزش آنلاین
یکی دیگر از مزایای ویدیو آموزشی و آنلاین، متنوع و زیاد بودن آن است؛ زیرا همه می‌توانند دوره‌ها و فیلم‌های آموزشی در سراسر جهان را از سایت‌های مختلف تماشا کنند. همین امر باعث می‌شود که یادگیری سریع‌تر و عمیق‌تر اتفاق بیفتد. در حال حاضر در سایت‌های بین‌المللی مختلفی مانند coursera یا edx دورههای آموزشی رایگانی از بسیاری از دانشگاه‌های مشهور و معتبر وجود دارند که به شما در دستیابی به اهداف آموزشی‌تان کمک خواهند کرد.
علاوه بر این، در داخل کشور نیز تنوع دورههای آموزشی زیاد است؛ به طوری که اگر نگاهی به ویدیوهای آموزشی در فضای اینترنت و در سایت آپارات بیندازید، مشاهده خواهید کرد که انواع محتواهای آموزشی مانند دروس مقاطع دبستان، راهنمایی، دبیرستان، دروس کنکور، دورههای آموزشی زبان انگلیسی، آموزش حوزه‌های مختلف بازار کار مانند سئو، دیجیتال مارکتینگ، برنامه‌نویسی و… همگی در دسترس هستند. همین ویژگی مهم، آموزش مجازی را از شکل سنتی آن متمایز کرده است.
امکان شخصی‌سازی
یکی از بزرگ‌ترین مزایای آموزش مجازی برای دانش آموزان این است که به معلمین و اساتید اجازه می‌دهد تا برنامه‌های آموزشی خود را برای هر دانش‌آموز به طور جداگانه ارائه دهند. با این کار آن‌ها می‌توانند پیشرفت هر دانش‌آموز را زیر نظر بگیرند و برنامه آموزشی را با توجه به آن تنظیم کنند.
در سیستم آموزش سنتی و حضوری که در یک کلاس بین 30 تا 100 دانش‌آموز حضور داشتند، سرعت کلاس همیشه توسط دانش آموزان متوسط تعیین می‌شد؛ اما با سیستم آموزش مجازی، معلم می‌تواند برنامه درسی را بر اساس نیازهای فردی هر دانش‌آموز تنظیم کند و به هرکدام از آن‌ها بازخورد فردی بدهد.
تنوع روش‌های تدریس
در مدل سنتی آموزش دانش آموزان و دانشجویان باید به وسیله کتاب، کاغذ، قلم و استادشان، درس را یاد می‌گرفتند. با این حال در روش مجازی، تنوع روش‌های آموزش بیشتر شده است و دانش آموزان می‌توانند با استفاده از تصاویر، محتوای صوتی، ویدیویی و… درس‌ها را به شکل بهتری یاد بگیرند. همچنین تنوع روش‌های تدریس یکی از مهم‌ترین مزایای آموزش آنلاین زبان انگلیسی به کودکان است؛ زیرا آن‌ها می‌توانند با استفاده از محتواهای متنوع و بازی‌های مجازی و آنلاین، زبان انگلیسی را سریع‌تر یاد بگیرند و از آن خسته نشوند.
تمرکز و مشارکت آسان‌تر
ازآنجایی‌که برخی افراد با تمرکز و شرکت در کلاس‌های شلوغ مشکل دارند و بازدهی آن‌ها در یادگیری پایین می‌آید، آموزش آنلاین می‌تواند گزینه بسیار خوبی برای این افراد باشد. در حقیقت تاثیر فیلم آموزشی بر یادگیری دانش آموزان درون‌گرا بسیار بیشتر است؛ زیرا آن‌ها می‌توانند بدون مشکل، مشارکت بیشتری داشته که به افزایش اعتماد به نفس و تمرکز آن‌ها کمک خواهد کرد.
دسترسی طولانی مدت به منابع آموزشی
بازدهی افراد در ساعات مختلف روز با هم متفاوت است؛ به طوری که برخی در ساعات صبح، بهره‌وری بیشتری دارند و برخی دیگر در ساعات رو به شب. به همین دلیل یکی از مشکلات بزرگ آموزش حضوری این است که این عامل را در یادگیری دانش‌آموزان و دانشجویان در نظر نمی‌گیرد. با این حال، با آموزش آنلاین آن‌ها می‌توانند در ساعاتی که بازدهی بالاتری دارند، ویدیوهای آموزشی را نگاه کنند. البته برخی از آموزش‌های مجازی نیازمند حضور آنلاین افراد در ساعات مشخصی از روز است؛ اما با توجه به در دسترس بودن ویدیوهای کلاس و سایر منابع برای آن‌ها، می‌توانند در ساعات دلخواه خود نیز دروس را به راحتی مرور کنند.
هزینه کمتر
به طور کلی، هزینه‌های دورههای آموزشی مجازی از آموزش حضوری کمتر است. دلیل آن هم این است که بسیاری از دورههای آموزشی به صورت رایگان در اختیار افراد قرار می‌گیرند. با این حال اگر رایگان هم نباشند، قیمت آن‌ها نسبت به دورههای حضوری کمتر است. همچنین بسیاری از افراد برای گذراندن دورههای حضوری باید به شهر دیگری نقل مکان کنند که هزینه‌های آن‌ها را به دلیل اجاره خانه یا خوابگاه و هزینه حمل و نقل افزایش می‌دهد.
علاوه بر این، بسیاری از شرکت‌ها و کارفرمایان به کارمندان خود اجازه شرکت در دورههای حضوری را به دلیل غیبت در محل کار نمی‌دهند؛ اما در مقابل، بسیاری از آن‌ها کمک‌هزینه دورههای آموزشی مجازی را به کارمندان خود می‌دهند و دلیل آن هم این است که هم در کار غیبت نخواهند داشت و هم تقویت مهارت‌های آن‌ها به پیشرفت شرکت کمک خواهد کرد.
راحتی بیشتر
یکی دیگر از مزایای آموزش آنلاین برای دانش آموزان، راحتی بیشتر است. ازآنجایی‌که آموزش آنلاین در هر مکانی می‌تواند اتفاق بیفتد، شما می‌توانید با یک لباس راحت و در خانه‌تان، دورههای آموزشی مختلف را بگذرانید و نیازی به ترک خانه در سرما یا گرما یا ماندن در ترافیک نداشته باشید. همچنین می‌توانید کلاس‌های خود را در حین انجام سایر کارها مانند منتظر ماندن در مطب دکتر، سفر با مترو یا قطار، نشستن در کافه و… نیز مشاهده کنید.
تقویت رزومه کاری و تحصیلی
معمولاً دورههای آموزشی آنلاین نسبت به آموزش حضوری مدت زمان کمتری از شما وقت می‌گیرند. همچنین ازآنجایی‌که با یادگیری مجازی می‌توانید با سرعت خودتان پیش بروید، می‌توانید در مدت زمانی کم، دورههای مختلفی را بگذرانید و رزومه شغلی یا تحصیلی خود را تقویت کنید. این یکی از مزایایی است که در گذشته با دورههای طولانی مدت حضوری و سرعت پایین این نوع کلاس‌ها امکان‌پذیر نبود.
معایب آموزش آنلاین و مجازی
حال که تا اینجا با مهم‌ترین مزایای ویدئو آموزشی و کلاس مجازی آشنا شدیم، بهتر است سراغ چند مورد از معایب این نوع آموزش و مزایای آموزش حضوری نیز برویم.
مشکل در ارائه بازخورد به افراد
در کلاس‌های حضوری معلمین و اساتید می‌توانند به دانش‌آموزان و دانشجویان بازخورد رو در رو و در لحظه بدهند. از این رو، دانش‌آموزانی که در فهم برخی دروس با مشکل مواجه می‌شوند، می‌توانند به سرعت و به طور مستقیم آن‌ها را با معلم خود در میان بگذارند و رفع کنند. با این حال، در آموزش آنلاین این بازخورد مستقیم و در لحظه معمولاً اتفاق نمی‌افتد. البته اساتید می‌توانند با روش‌های مختلف مانند تنظیم جلسات بازخورد جداگانه و تصویری برای هر دانش‌آموز و سایر راه‌ها این مشکل را برطرف کنند یا به حداقل برسانند.
افزایش انزوا
بعد از شیوع بیماری کرونا که مدارس و دانشگاه‌ها به شکل مجازی برگزار شدند و روش آموزش آنلاین را پیش گرفتند، در بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان نشانه‌هایی از منزوی شدن و افسردگی ناشی از ارتباط کم با هم سن و سالان خود دیده شد. به همین دلیل می‌توان گفت که آموزش مجازی باعث کاهش ارتباط افراد با هم و افزایش استرس و اضطراب خواهد شد. البته این مشکل را می‌توان با افزایش ارتباط در سایر محیط‌ها و دیدار بیشتر دوستان و آشنایان تا حد خوبی برطرف کرد. همچنین می‌توان با استفاده از تعامل بیشتر دانش آموزان و دانشجویان به صورت آنلاین و برگزاری کلاس‌های آنلاین تصویری و گروهی، از منزوی شدن آن‌ها جلوگیری کرد.
کاهش انگیزه
معمولاً آموزش مجازی و آنلاین نیازمند مدیریت زمان و افزایش انگیزه توسط خود فرد است که همین مسئله این نوع یادگیری را سخت‌تر کرده است. این در حالی است که در آموزش حضوری، ازآنجایی‌که افراد کنار یکدیگر درس را یاد می‌گیرند و ساعات مشخصی از روز را با نظارت مستقیم اساتید سر کلاس هستند، دیگر نیازی به گذاشتن انرژی بیشتر برای افزایش انگیزه و مدیریت زمان نیست.
تمرکز بیشتر روی تئوری دروس
اگرچه این اشکال آموزش مجازی توسط برخی از پلتفرم‌های آموزش آنلاین جدیدتر برطرف شده است، اما هنوز به طور کامل رفع نشده است. مشکل این است که تعداد زیادی از ارائه‌دهندگان آموزش‌های آنلاین ترجیح می‌دهند به‌جای مهارت‌های عملی، بر توسعه دانش نظری دانش‌آموزان تمرکز کنند که دلیل آن هم آسان‌تر بودن آموزش اصول تئوری است، در حالی که برای آموزش مهارت‌های عملی، اساتید باید زحمت بیشتری را متقبل شوند.
راه‌حل این مشکل در این است که یک برنامه عملی شامل انجام پروژه‌های مختلف برای دانش‌آموزان و دانشجویان توسط اساتید تنظیم شود تا آن‌ها بتوانند کنار توسعه دانش نظری خود، مهارت‌های عملی را نیز بیاموزند.
نیاز به اینترنت
یکی از مشکلاتی که اغلب افراد با آموزش مجازی دارند، این است که به دلیل سرعت پایین اینترنت، بسیاری از کلاس‌ها برای آن‌ها دائماً قطع و وصل می‌شود و از این رو، نمی‌توانند به خوبی درس را فرا بگیرند. همچنین ممکن است دانش‌آموزان نیاز باشد برای گذراندن کلاس‌های خود، نرم‌افزارهای پرحجمی را دانلود و نصب کنند.
جمع‌بندی
آموزش مجازی و آنلاین در سال‌های اخیر مخصوصاً بعد از شیوع ویروس کرونا رونق زیادی یافت و با توجه به مزایای زیادی که این نوع یادگیری دارد، طرفداران زیادی در سراسر جهان پیدا کرده است. در این مقاله به طور کامل معایب و مزایای آموزش آنلاین را نسبت به آموزش سنتی و حضوری بررسی کردیم. قابل ذکر است که بسیاری از معایب آموزش مجازی در آینده‌ای نه چندان دور رفع خواهند شد و آموزش آنلاین را به بهترین روش یادگیری برای دانش‌آموزان، دانشجویان و… تبدیل خواهد کرد.
در آخر به شما پیشنهاد می‌کنیم اگر تخصص و دانشی در حوزه‌ای خاص دارید، از مزایای ساخت ویدیو آموزشی بهره‌مند شوید و آن‌ها را در سایت آپارات که 60 میلیون کاربر فعال دارد، آپلود کنید. با این کار بعد از گذشت مدت زمانی کم، افراد زیادی شما را خواهند شناخت و می‌توانید از تدریس خود درآمد خوبی به دست آورید.